BEZPIECZEŃSTWO WEWNĘTRZNE W ŚWIETLE WSPÓŁCZESNYCH WYZWAŃ TEORII I PRAKTYKI PROBLEMU

Abstrakt

Naturalną cechą instytucji państwa jest to, iż wyposażone w atrybuty władzy zwierzchniej otacza opieką dobra chronione w ramach swej zewnętrznej i wewnętrznej aktywności na różnych płaszczyznach, w tym m.in. gospodarczej, militarnej, społecznej, kulturowej i porządkowej. Dotyczy to zarówno jego suwerenności i interesów na arenie międzynarodowej, jak i wszelkich spraw na arenie wewnętrznej. Aktywność demokratycznego państwa prawnego obejmuje zagadnienia bezpieczeństwa narodowego, czyli wolności od wszelkich wyzwań i zagrożeń godzących w interesy państwa jako instytucji politycznej, społecznej, terytorialnej i przymusowej oraz interesy ogółu narodu, grup społecznych i poszczególnych jednostek. Znaczna część tych interesów dotyczy areny wewnętrznej państwa, która obejmuje m.in. zapewnienie bezpieczeństwa i porządku wewnętrznego, wymuszanie przestrzegania panującego porządku prawnego, zapewniania minimum egzystencji obywatelom, ochrony ich życia i zdrowia oraz środowiska naturalnego. Tradycyjnie bezpieczeństwo wewnętrzne pojmowane jest jako ogół działań na rzecz przeciwdziałania zagrożeniom wewnątrz państwa, i tylko w trzech domenach, tj. bezpieczeństwa ustrojowego, publicznego (lub porządku publicznego) i powszechnego. Autor stoi na stanowisku, iż współcześnie pojęcie bezpieczeństwa wewnętrznego należy postrzegać szerzej. Wynika to z faktu, iż demokratyczne państwo prawne ochrania nie tylko panującą władzę, lecz przede wszystkim całą grupę państwową, jak i różne grupy społeczne i poszczególnych obywateli. Owa troska o bezpieczeństwo to nie tylko ochrona panującego porządku prawnego i grupy władczej. To także działanie na rzecz tworzenia warunków bezpiecznego bytu i rozwoju całego społeczeństwa (narodu) i jego poszczególnych części. To ocalanie ich życia i zdrowia, zapewnianie niezbędnych warunków godnego funkcjonowania i wsparcie na różnych etapach i w różnych dziedzinach ich aktywności. Na koniec wreszcie warto mieć na względzie, iż w bezpieczeństwie wewnętrznym chodzi nie tylko o zabezpieczenie przed czynnikami wewnętrznymi. To również ochrona cennych dóbr na arenie wewnętrznej przed zagrożeniami zewnętrznymi, których sprawcami mogą być podmioty zewnętrzne, państwowe i pozapaństwowe. Pod uwagę musi być też brana ochrona przed skutkami wydarzeń zewnętrznych, pośrednio oddziałujących na niemal wszystkie aspekty wewnętrznego funkcjonowania państwa. Niniejszy artykuł jest przeglądem różnych stanowisk i poglądów na temat bezpieczeństwa wewnętrznego RP oraz próbą autorskiego ujęcia przedmiotowej problematyki.