Istota demokratycznego nadzoru i kontroli nad służbami specjalnymi
Abstrakt
Celem przedmiotowego opracowania było syntetyczne ukazanie mechanizmów nadzoru i kontroli nad służbami specjalnymi, których celem jest stworzenie właściwych warunków do bezpiecznego i skutecznego funkcjonowania służb specjalnych w porządku państwa demokratycznego. Dlatego też zakres tematyczny artykułu sprowadza się do ukazania charakteru demokratycznego nadzoru i kontroli nad służbami specjalnymi, wskazania problemów, które mają wpływ na skuteczne prowadzenie tego typu działań, wyodrębnienie typologii nadzoru i kontroli nad służbami specjalnymi oraz ich ocena w kontekście sformułowania rekomendacji, mających na celu przybliżenie najlepszych rozwiązań w przedmiotowym zakresie, które jednocześnie umożliwiają wypracowanie właściwych proporcji między efektywnością i legalnością działania służb specjalnych.
Bibliografia
Boer M., Conducting oversight [w:] Overseeing Intelligence Services A Toolkit, red. Born H., Wills A., DCAF, Geneva 2012.
Born H, Wetzling T., Intelligence accountability Challenges for parliaments and intelligence services [w:] The Oxford Handbook of Intelligence Studies, Routledge, red. Johnson L.K., New York 2007.
Born H., Liegh I., Democratic Accountability of Intelligence Services, DCAF, Geneva 2007.
Born H., Liegh I., Making Intelligence Accountable: Legal Standards and Best Practice for Oversight of Intelligence of Agencies, Oslo 2005.
Born H., Mesevage G. G, Introducing Intelligence Oversight [w:] Born H., Wills A,, Overseeing Intelligence Services: A Toolkit, DCAF, Geneva 2012.
Bożek M., Czuryk M., Karpiuk M., Kostrubiec J., Służby specjalne w strukturze władz publicznych – zagadnienia prawnoustrojowe, Wolters Kluwers Polska, Warszawa 2014.
Caparini M., Controlling and Overseeing Intelligence Services in Democratic States [w:] Democratic Control of Intelligence Services, red. Born H., Caparini M., London.
Dobrzycki P., Cywilne Służby Specjalne, Towarzystwo Wiedzy Obronnej, Warszawa 2020.
Dobrzycki P., Służby specjalne jako narzędzie państwa w dziedzinie bezpieczeństwa [w:] Bezpieczeństwo narodowe wczoraj, dziś, jutro, red. Kustra W., AON, Warszawa 2016.
Dobrzycki P., Informacja jako czynnik sprawczy w aspekcie działalności służb specjalnych [w:] Bezpieczeństwo Informacyjne. Aspekty prawno-administracyjne, red. Kitler W., Taczkowska-Olszewska J., Towarzystwo Wiedzy Obronnej, Warszawa 2017.
Farsons S., Establishing Effective Intelligence Oversight Systems [w:] Overseeing Intelligence Services A Toolkit, red. Born H., Wills A., Overseeing Intelligence Services: A Toolkit, DCAF, Geneva 2012.
Gawryszewski J., Służby specjalne w Republice Federalnej Niemiec [w:] Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Warszawa nr 6/12 2012.
Herman M., Potęga Wywiadu, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2002.
Hutton L., Overseeing Information Collection [w:], Overseeing Intelligence Services A Toolkit, red. Born H., Wills A., DCAF, Geneva.
Kitler W., Bezpieczeństwo Narodowe RP. Podstawowe kategorie. Uwarunkowania. System, Wydawnictwo AON, Warszawa 2011.
Kitler W., Organizacja bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. Aspekty ustrojowe, prawno-administracyjne i systemowe, Adam Marszałek, Toruń 2018.
Kotarbiński T., Traktat o dobrej robocie, Wydawnictwo UŁ, Łódź 2019.
Krzyżanowski L., Podstawy nauk o organizacji i zarządzaniu, PWN Warszawa 1994.
Michalak S., O służbach specjalnych w brytyjskim parlamencie. Dzieje parlamentarnej kontroli służb specjalnych w Wielkiej Brytanii (1909-1994), Trio, Warszawa 2006.
Minkina M., Sztuka wywiadu w państwie współczesnym, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2014.
Mordaszewski K., Proces kształtowania służb specjalnych w systemie prawnym Rzeczypospolitej Polskiej [w:] Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, nr 1 (1) 2009.
Mróz M., Kontrola parlamentarna nad tajnymi służbami. Przegląd rozwiązań instytucjonalnych w wybranych krajach, „Analizy Biura Analiz Sejmowych” nr 9, 2012.
Nathan L, Intelligence Transparency, Secrecy and Oversight in a Democracy [w:] Overseeing Intelligence Services a Toolkit, red. Born H., Wills A., DCAF, Geneva 2012.
Pogonowski P., Nadzór nad służbami specjalnymi a bezpieczeństwo państwa na tle doświadczeń krajów demokratycznych [w:] Interdyscyplinarność nauk o bezpieczeństwie Paradygmat Wiedza Demarkacja, red. Raczkowski K., Żukrowska K., Żuber M., Diffin, Warszawa 2013.
Roach, K., Overseeing Information Sharing [w:] Overseeing Intelligence Services A Toolkit, red. Born H., Wills A.,, DCAF, Geneva 2012.
Shulsky A.N., Schmit G.J., Silent Warfare. Understatnding the World Intelligence, BRASSEY’S (US), Inc Washington 1991.
Starościak J., Prawo administracyjne, PWN, Warszawa 1969.
Ura E., Zagadnienia prawa administracyjnego i funkcjonowania administracji publicznej, WSZiA, Przemyśl 2006.
Ura E., Prawo administracyjne, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2009.
Zalewski S., Służby specjalne w państwie demokratycznym, Wyd. 2, AON, Warszawa 2005.
Zalewski S., Bezpieczeństwo polityczne państwa. Studium funkcjonalności instytucji, Akademia Podlaska Siedlce, Siedlce 2010.
Zimmermann J., Prawo administracyjne, Wolters Kluwers Polska, Kraków 2006.
Znamierowski Cz., Szkoła prawa. Rozważania o państwie, Wyd. II, Oficyna Naukowa Warszawa 1999.
Żebrowski A., Ewolucja polskich służb specjalnych. Wybrane obszary walki informacyjnej (Wywiad i kontrwywiad w latach 1989-2003), ABRYS, Kraków 2005.
Copyright (c) 2020 Patryk Dobrzycki
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
