PIĘTNOWANIE MOWY NIENAWIŚCI W INTERNECIE JAKO PRZYKŁAD KSZTAŁTOWANIA SIĘ ODPORNOŚCI SPOŁECZNEJ NA ZAGROŻENIA W CYBERPRZESTRZENI

Abstrakt

Celami artykułu jest próba opisania problemu zagrożeń internetowych na przykładzie zjawiska piętnowania patologicznych zachowań, określanych mową nienawiści lub hejtem, a także analiza inicjatyw skoncentrowanych na przeciwdziałaniu hejtowi (opisanie sposobów piętnowania zjawiska). Wyzwaniem badawczym stała się refleksja czy działania te są dowodem na odporność społeczeństwa. W publikacji tej postawiono hipotezy, pierwsza z nich mówiła o tym, że mowa nienawiści jest zagrożeniem społecznym, druga zakładała, że kształtowanie odporności jest procesem wymagającym wiedzy i narządzi reagowania, trzecia podkreślała, że kampanie są przykładem odporności na zagrożenia (związek piętnowania zjawiska ze świadomością zagrożenia). Wykorzystane zostały metody badawcze, takie jak: analiza treści spotów reklamowych, analiza dyskursu medialnego, przegląd literatury naukowej. W kwestii wniosków, zanalizowane przykłady kampanii społecznych, obok ostracyzmu, promowały też ideę marketingu społecznego. Inicjatywy obywatelskie były dowodem reakcji na dewiacyjność hejtingu i postrzeganie go jako zagrożenia o charakterze społecznym, które wymaga nowych rozwiązań, ustanowienia prawa i jego czytelnych społecznie norm. Dodatkowym wymiarem artykułu jest kontekst społeczny w kraju, gdzie od 2019 roku ma miejsce debata o stygmatyzacji mowy nienawiści, przy jej jednoczesnym stosowaniu w przestrzeni publicznej, głównie przez środowisko polityków. W konsekwencji kumulacji czynników społecznych istnieje dwuznaczność zjawiska, krytykowanego i wymagającego wprowadzenia nowego prawa, a jednocześnie używanego w celach politycznych i marketingowych.