PODZIAŁY PRZESTRZENNE (TERYTORIALNE) W RELACJACH BEZPIECZEŃSTWA I OBRONNOŚCI PAŃSTWA

Andrzej Łaszczuk

doi:10.34752/2021-i276

Andrzej Łaszczuk Akademia Sztuki Wojennej, Warszawa, Polska https://orcid.org/0000-0002-8383-7716

DOI: https://doi.org/10.34752/2021-i276

Słowa kluczowe: podział przestrzenny (terytorialny), terytorialny podział specjalny, podział wojskowo-geograficzny, podział operacyjny, studia operacyjne

Abstrakt

W artykule podjęto próbę przedstawienia problematyki związanej ze stosowanymi podziałami przestrzennymi (terytorialnymi) Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności akcentując podziały specjalne, wojskowo-geograficzne i operacyjne. Celem zasadniczym było zidentyfikowanie tych podziałów i ich złożonej różnorodności w kontekście potencjalnego ich wpływu na aspekt praktyczny funkcjonowania sfery bezpieczeństwa (obronności). Specyficzną rolę w tych relacjach odgrywają podziały wojskowo-geograficzne i operacyjne. Dlatego też zostały poddane analizie w kontekście ich zastosowania i percepcji. Uporządkowanie tak nakreślonego obszaru badawczego możliwe jest poprzez udzielenie odpowiedzi na główny problem badawczy wyrażony w postaci pytania – jakie znaczenie mają podziały przestrzenne (terytorialne) w działalności instytucji systemu bezpieczeństwa państwa? Dekompozycja tego problemu umożliwiła wygenerowanie pomocniczych problemów składowych: Jakie podziały przestrzenne są stosowane w Polsce? Jakie podziały przestrzenne są stosowane w siłach zbrojnych Polski? Jaki jest wpływ podziałów przestrzennych na działania systemu bezpieczeństwa (obronności)? W wyniku przeprowadzonych analiz określono szereg relacji oddziaływania stosowanych podziałów przestrzennych oraz zaproponowano kierunki rozwiązania zidentyfikowanych wad dotyczących ich efektywnego wykorzystania.

Bibliografia

Bagiński H., Studia terenu i metoda opisu kraju, Nakładem Towarzystwa Wiedzy Wojskowej, Warszawa 1924.

Chojnicki Z., Region w ujęciu geograficzno-systemowym, [w:] Podstawy regionalizacji geograficznej, red. T. Czyż, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 1996.

Dumała H., Region jako pojęcie nauki w stosunkach międzynarodowych, „Annales Universitatis Mariae Сurie – Sкlodowsкa” 1994, Vol. I, 3 Sectio К.

Igielski J., Zespół akt Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych (1926-1935), http://docplayer.pl/32519595-Zespol-akt-generalnego-inspektoratu-sil-zbrojnych-1-organizacja-i-zakres-dzialania-generalnego-inspektoratu-sil-zbrojnych.html.

Instrukcji organizacji i prowadzenia studiów operacyjnych Teatru Zainteresowania Strategicznego (TZS) w Siłach Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej, Sztab Generalny, 2003.

Jabłonowski M., Sawicki P. red., Studium planu strategicznego Polski przeciw Niemcom, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1987.

Jędrysiak J., Początki i założenia studiów operacyjnych Zachodniego Teatru Działań Wojennych w Siłach Zbrojnych PRL, „Pamięć i sprawiedliwość” 2019, nr 2 (14), s. 426-455.

Jewtuchowicz A., Terytorium i współczesne dylematy jego rozwoju, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2005.

B. Kulik, Podział terytorialny Polski dla celów administracji specjalnej do 1928 r.: (wybrane problemy), „Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska” 2007, nr 20, s. 86-94, https://bg.uwb.edu.pl/pcr/ZNMW/files/ZNMW _2007_20 _013.pdf.

Lach Z., Łaszczuk A., Aspekty geograficzne podróży studyjnych, [w:] Podróż studyjna w systemie edukacji oficerów w Akademii Obrony Narodowej. Materiały z sympozjum naukowego, red. A. Polak, AON, Warszawa 2003, s. 81-98.

Maik W., Rembowska K., Suliborski A. red., Terytorium, region, miejsce – czas i przestrzeń w geografii, Wydawnictwo Uczelniane WSG w Bydgoszczy, Bydgoszcz, 2008.

Niezbrzycki J., Polesie. Opis wojskowo-geograficzny i studium terenu, Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa 1930.

Otok S., Geografia polityczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.

Polak A., Studia operacyjne rejonu operacyjnego, [w:] Studia operacyjne rejonu operacyjnego, red. A. Polak, AON, Warszawa 2007, s. 92-113.

Skrzyp J. red., Wojskowo-geograficzny podział obszaru kraju, AON, Warszawa 1994.

Słownik języka polskiego PWN, wydanie internetowe, https://sjp.pwn.pl/slowniki/.

Smoliński J., Siły zbrojne w powojennej Polsce w koncepcjach władz wojskowych na uchodźstwie, „Niepodległość i pamięć. Czasopismo humanistyczne” 2019, Muzeum Niepodległości w Warszawie, Rocznik XXVI, nr 1 (65).

Umiastowski R., Geografia wojenna Rzeczypospolitej Polskiej i ziem ościennych, Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa 1924.

Umiastowski R., Terytorium Polski pod względem wojskowym, część wstępna i pierwsza, nakładem autora, Warszawa 1921.

Warunki terenowe i klimatyczne Polski, Monografia operacyjna składająca się z 5 tomów, Zarząd Topograficzny Sztabu Generalnego, sygn. Szt. Gen. 1023/81, wyd. 1982.

Wielebski Ł., Geowizualizacja wpływu czasu wschodu i zachodu Słońca na godziny dyżurowania Lotniczego Pogotowia Ratunkowego, „Badania Fizjograficzne”, R. VIII – Seria A – Geografia Fizyczna (A68), s. 233–251, DOI 10.14746/Bfg.2017.8.17, http://klimat-badaniafizj.home.amu.edu.pl/wp-content/ uploads/2018/08/Geografia_ 2017_Wielebski1.pdf.

Zaborowski Ł., Zasady podziału terytorialnego państwa na szczeblu regionalnym. Próba uporządkowania i zastosowania na przykładzie Polski, rozprawa doktorska, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, 2010, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/41473/zaborowski_zasady_podzialu_terytorialnego_panstwa_na_szczeblu_regionalnym_2010.pdf?sequence=1&isAllowed=y.

Zioło Z., Głos w dyskusji, „Biuletyn KPZK PAN” 1992, nr 160, 1992.