SZTUKA WYWIADU A SZTUKA WOJNY: ROLA SZPIEGOSTWA I INFORMACJI WYWIADOWCZYCH W DZIEŁACH STRATEGÓW I TEORETYKÓW WOJNY

Abstrakt

Współczesny wywiad narodził się w XIX wieku i stał się ważną instytucja państwa podczas I wojny światowej. Jednak szpiegostwo i inne formy działalności wywiadowczej występował również we wcześniejszych epokach historycznych oraz różnych cywilizacjach i kulturach. Wykorzystanie informacji zdobywanych przez szpiegów i informatorów, a także gromadzone podczas zwiadu wojskowego, były szczególnie istotne w działaniach militarnych. W artykule zaprezentowano jak stratedzy i teoretycy wojny odnosili się do wykorzystania informacji wywiadowczych w sztuce wojennej. W tym celu przeanalizowano dzieła literackie różnych autorów począwszy od czasów starożytnych po XIX wiek. Znaleźli się wśród nich zarówno twórcy, których publikacje zaliczane są współcześnie do kanonu sztuki wojennej (jak m.in. Sun Tzu, Clausewitz, Fryderyk II), jak też mniej znani autorzy zajmujący się strategią działań militarnych (m.in.  Kautilya, Nizām Al-Mulk, al-Ansari, Thiébault, Jomini).