PERSPEKTYWY ROZWOJU POLSKICH TERENÓW PRZYGRANICZNYCH W KONTEKŚCIE WOJNY NA TERYTORIUM UKRAINY (2022-)
Słowa kluczowe:
samorząd terytorialny, rozwój społeczno-gospodarczy, wojna, Ukraina, odporność
Abstrakt
W artykule zaprezentowano wyniki badań dotyczące zmian w sytuacji społeczno-gospodarczej jednostek samorządu terytorialnego w województwie podkarpackim w kontekście wojny w Ukrainie. Inspiracją do podjęcia badań był napływ uchodźców z Ukrainy do krajów europejskich, w tym do Polski. W stosunku do przybywających do Polski uchodźców mieszkańcy gmin, organizacje pozarządowe, władze publiczne (samorządowe i rządowe) podjęły szereg działań, aby zabezpieczyć podstawowe potrzeby osób migrujących.
Na potrzeby badań sformułowano problemy badawcze w brzmieniu: w jaki sposób wojna w Ukrainie wpłynęła na działania samorządów lokalnych w województwie przygranicznym oraz czy i jak w związku z tym zmieniła się ich sytuacja społeczno-gospodarcza. Badania realizowano na terenie województwa podkarpackiego, które po wybuchu wojny doświadczyło napływu uchodźców poszukujących schronienia. Część z nich zatrzymywała się w poszczególnych gminach na kilka, kilkanaście dni a następnie przemieszczała się dalej w głąb kraju lub za granicę, inni decydowali się zostać na terenie tego województwa.
Badania realizowano z wykorzystaniem metod teoretycznych i empirycznych, analizy wykonano za pomocą programów Statistica v. 13.3 oraz Excel 2016, obejmują lata 2021-2023.
Bibliografia
BIBLIOGRAFIA
REFERENCES LIST
PIŚMIENNICTWO
LITERATURE
Blakely E. J., Leigh E.G., Planning Local Economic Development, Theory and practice, 4th ed., SAGE Publications, Inc., Thousand Oaks, CA 2010.
BSI Organizational Resilience Index Report 2021. Bsi., https://www.bsigroup.com/globalassets/localfiles/en-gb/organizational-resilience/bsi-organisational-resilience-index-report-2021.pdf, s. 5-12, (dostęp: 27.12.2023).
Comfort L. K., Boin A., Demchak Ch. C. (ed.), Designing Resilience: Preparing for Extreme Events, University of Pittsburgh, Pittsburgh 2021.
Czopek M., Ślebioda M., Wpływ kryzysu energetycznego na zarządzanie polityką inwestycyjną w jednostkach samorządu terytorialnego, “Środkowoeuropejskie Studia Polityczne”, 2023, nr 2, DOI 10.14746/ssp.2023.2.1.
Dębkowska K., Kłosiewicz-Górecka U., Szymańska A., Wejt-Knyżewska A., Zybertowicz K., Ukraińskie firmy w Polsce po wybuchu wojny w 2022 r., „Polski Instytut Ekonomiczny”, 2022.
Firlit-Fesnak G., Budowanie systemu pomocy dla uchodźców wojennych z Ukrainy w Polsce z perspektywy doświadczeń uczestników tego procesu, „Studia Politologiczne”, 2023, 68, DOI: 10.33896/SPolit.2023.68.7
Górska-Rożej K., Krzeszowski W., Building community resilience at the local level, “Zeszyty Naukowe Akademii Górnośląskiej” 2023, nr 5, s. 15-23, DOI: 10.53259/2023.5.02.
Grabowska S., Pięta-Szawara A., Wsparcie Polski na rzecz uchodźców z Ukrainy w obliczu wojny w 2022 r. Wybrane aspekty, „Journal of Modern Science”, 2023, t. 1, nr 50.
Jastrzębska M., Zdrowie fiskalne jednostek samorządu terytorialnego, “Optimum. Economic Studies”, 2023, DOI: 10.15290/oes.2023.03.113.01.
Jaswal P., Bhattacharya S., Employer branding-an employer attractiveness tool, attractiveness factors for millennial, “Cardiometry”, 2022, 24, s. 652-661, DOI: https://doi.org/10.18137/cardiometry.2022.24.652661.
Kesler M., Polacy o wojnie na Ukrainie, Komunikat CBOS nr 94, 2023.
Klimek M., Local self-government in the era of COVID-19 pandemic, “Studia politologiczne”, 2022, nr 64.
Kostyk-Siekierska K., Wpływ pandemii COVID-19 na sytuację finansową I funkcjonowanie jednostek samorządu terytorialnego, „Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie”, 2021, nr 51(3), DOI: 10.25944/znmwse.2021.02.2945.
Kubicki P., Wielki „wybuch” (nieuświadomionego) kapitału społecznego, „Pomorski Thinkletter” 2022, nr 2(9), s. 108-110, https://www.kongresobywatelski.pl/wp-content/uploads/2022/08/pomorski_thinkletter-2-2022.pdf (dostęp: 21.01.2024).
Kucharczyk J., Łada-Konefał A., Jednym głosem. Polacy i Niemcy o rosyjskiej agresji na Ukrainę, „Barometr Polska – Niemcy - Wydanie specjalne”, 2022.
Łubina J., Oddziaływanie pandemii COVID-19 na finanse jednostek samorządu terytorialnego, „Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu”, 2021, nr 4 (9).
Malina A., Analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego województw Polski w latach 2005-2017, „Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy”, nr 61, DOI: 10.15584/nawg.2020.1.10.
Manyena S. B., The concept of resilience revisited, “Disasters”, 2006. 30(4), DOI: 10.1111/j.0361-3666.2006.00331.
Parysek J.J., Rozwój społeczno-gospodarczy oraz czynniki i uwarunkowania rozwoju, „Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania”, PAN, 2018, Tom 183.
Piasecki A., Samorząd terytorialny w kryzysach III RP. Zarys problematyki, “Krakowskie Studia Małopolskie”, 2023, nr 3 (39).
Pogarska O., Tucha O., Spivak I., Bondarenko O., How Ukrainian migrants affect the economies of European countries, „Vox EU”, 2023, https://cepr.org/voxeu/columns/how-ukrainian-migrants-affect-economies-european-countries (dostęp: 15.01.2024).
Poliński R., Rozwój regionalny: główne problemy teorii i praktyki, „Zeszyty Naukowe Towarzystwa Naukowego Prakseologii. Prakseologia i Zarządzanie”, 2020, 2.
Śleszyński P., Czy uchodźcy mogą być remedium na implozję demograficzną Polski?, „Pomorski Thinkletter“2022, nr 2.
Szafran J., Finansowanie transformacji klimatyczno-energetycznej z funduszy i programów Unii Europejskiej z perspektywy samorządu terytorialnego, “Optimum”, Economic Studies, 2023, nr 3 (113), DOI: 10.15290/oes.2023.03.113.08.
Szpyrka Ł., Sondaż we Francji. Europa wspiera Ukrainę, najmocniej Polska, 2022, https://wydarzenia.interia.pl/raport-ukraina-rosja/news-sondaz-we-francji-europa-wspiera-ukraine-najmocniej-polska,nId,5894790, (dostęp: 06.01.2024).
Szukalski P., Człowiek w środowisku zamieszkania. Samorząd terytorialny wobec zmian demograficznych, Materiały z III Kongresu Demograficznego. Część 8, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa, 2023.
Szymańska J., Exodus uchodźców z Ukrainy jako wyzwanie dla Unii Europejskiej, „Biuletyn Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych”, 2022, 42.
Vorozhko T., How displaced Ukrainians in Poland find work while benefiting its economy, Voice of America, 01.10.2022https://www.voanews.com/a/how-displaced-ukrainians-in-poland-find-work-while-benefiting-its-economy/6771810.html (dostęp: 21.01.2024).
Zalewski P., Działania administracji państwowej w Polsce wobec uchodźców z Ukrainy w pierwszych tygodniach wojny w Ukrainie 2022 roku Aspekty prawne i securitologiczne, „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” 2022, t. 34, s. 101–124, DOI: 10.31261/spus.13934.
ŹRÓDŁA
SOURCES
Strona Agencji Unii Europejskiej ds. Azylu (AUEA) https://european-union.europa.eu/institutions-law-budget/institutions-and-bodies/search-all-eu-institutions-and-bodies/european-union-agency-asylum-euaa_pl, 2023, (dostęp: 14.01.2024, 30.01.2024).
Strona Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców https://data2.unhcr.org/en/situations/ukraine (dostęp: 21.02.2023; 14.01.2024).
Strona Głównego Urzędu Statystycznego, https://svs.stat.gov.pl/9/89/531, (dostęp: 04.01.2024).
Strona internetowa Amnesty International Polska, Jesteśmy tutaj razem. Uczniowie i uczennice z Ukrainy w polskich szkołach,https://www.amnesty.org.pl/wp-content/uploads/2023/02/Jestesmy-tutaj-razem.-Uczniowie-i-uczennice-z-Ukrainy-w-polskich-szkolach-2.pdf Wyniki monitoringu Amnesty International Polska, https://www.amnesty.org.pl, data publikacji: 24 stycznia 2023, (dostęp: 05.04.2023).
Strona internetowa Gazety Newsweek, https://www.newsweek.pl /polska/spoleczenstwo/ukraina-pomoc-na-granicy-z-ukraina-pomoc-w-transporcie-jedzenie-dla-uchodzcow/ej544fw, „Wsiadają w samochody i jadą na granicę pomoc uchodźcom z Ukrainy” (dostęp: 14.01.2024).
Strona internetowa Gazety Rzeczpospolita, http://www.rp.pl/swiat/art39750851-wojna-rosji-z-ukraina, „Wojna Rosji z Ukrainą” (dostęp: 23.01.2024).
Strona internetowa Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, https://www.gov.pl/web/rodzina, „Ukraińcy na polskim rynku pracy: doświadczenia, wyzwania, perspektywy” (dostęp: 30.01.2024).
Strona internetowa Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie, https://rzeszow.uw.gov.pl/aktualnosci/punkty-recepcyjne-dzialaja, „Na podkarpaciu działają punkty recepcyjne” (dostęp: 25.02.2022).
Strona internetowa powiatu przemyskiego https://powiat.przemysl.pl/dzialania-powiatu-przemyskiego-na-rzecz-uchodzcow-z-ukrainy/, oprac.: Biuro Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności (dostęp: 17.01.2024).
Strona internetowa Statystyczne Vademecum Samorządowca https://svs.stat.gov.pl/9/89/544, https://svs.stat.gov.pl/9/79/339 (dostęp: 5.01.2024; 27.01.2024).
Strona internetowa Straży Granicznej, https://www.strazgraniczna.pl/pl/granica/statystyki-sg/2206,Statystyki-SG.html, „Statystyki SG 2023” Strona internetowa Straży Granicznej, https://www.strazgraniczna.pl/pl/granica/statystyki-sg/2206,Statystyki-SG.html, „Statystyki SG 2023” (dostęp: 14.01.2024, 30.01.2024).
Strona internetowa Urzędu do spraw cudzoziemców, https://www.gov.pl/web/udsc/informacja-o-dzialalnosci-udsc-2022, „Informacja o działalności”(dostęp:14.01.2024).
Strona Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie, M. Konopka, Marszałek apeluje o pomoc dla Ukrainy, https://www.podkarpackie.pl/index.php/wspolpraca-miedzynarodowa/aktualnosci/marszalek-apeluje-o-pomoc-dla-ukrainy, (dostęp: 17.01.2024).
Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, (Dz. U. 2022 poz. 583, t.j.).
Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym, (Dz. U. 2007 Nr 89 poz. 590, t.j.).
REFERENCES LIST
PIŚMIENNICTWO
LITERATURE
Blakely E. J., Leigh E.G., Planning Local Economic Development, Theory and practice, 4th ed., SAGE Publications, Inc., Thousand Oaks, CA 2010.
BSI Organizational Resilience Index Report 2021. Bsi., https://www.bsigroup.com/globalassets/localfiles/en-gb/organizational-resilience/bsi-organisational-resilience-index-report-2021.pdf, s. 5-12, (dostęp: 27.12.2023).
Comfort L. K., Boin A., Demchak Ch. C. (ed.), Designing Resilience: Preparing for Extreme Events, University of Pittsburgh, Pittsburgh 2021.
Czopek M., Ślebioda M., Wpływ kryzysu energetycznego na zarządzanie polityką inwestycyjną w jednostkach samorządu terytorialnego, “Środkowoeuropejskie Studia Polityczne”, 2023, nr 2, DOI 10.14746/ssp.2023.2.1.
Dębkowska K., Kłosiewicz-Górecka U., Szymańska A., Wejt-Knyżewska A., Zybertowicz K., Ukraińskie firmy w Polsce po wybuchu wojny w 2022 r., „Polski Instytut Ekonomiczny”, 2022.
Firlit-Fesnak G., Budowanie systemu pomocy dla uchodźców wojennych z Ukrainy w Polsce z perspektywy doświadczeń uczestników tego procesu, „Studia Politologiczne”, 2023, 68, DOI: 10.33896/SPolit.2023.68.7
Górska-Rożej K., Krzeszowski W., Building community resilience at the local level, “Zeszyty Naukowe Akademii Górnośląskiej” 2023, nr 5, s. 15-23, DOI: 10.53259/2023.5.02.
Grabowska S., Pięta-Szawara A., Wsparcie Polski na rzecz uchodźców z Ukrainy w obliczu wojny w 2022 r. Wybrane aspekty, „Journal of Modern Science”, 2023, t. 1, nr 50.
Jastrzębska M., Zdrowie fiskalne jednostek samorządu terytorialnego, “Optimum. Economic Studies”, 2023, DOI: 10.15290/oes.2023.03.113.01.
Jaswal P., Bhattacharya S., Employer branding-an employer attractiveness tool, attractiveness factors for millennial, “Cardiometry”, 2022, 24, s. 652-661, DOI: https://doi.org/10.18137/cardiometry.2022.24.652661.
Kesler M., Polacy o wojnie na Ukrainie, Komunikat CBOS nr 94, 2023.
Klimek M., Local self-government in the era of COVID-19 pandemic, “Studia politologiczne”, 2022, nr 64.
Kostyk-Siekierska K., Wpływ pandemii COVID-19 na sytuację finansową I funkcjonowanie jednostek samorządu terytorialnego, „Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie”, 2021, nr 51(3), DOI: 10.25944/znmwse.2021.02.2945.
Kubicki P., Wielki „wybuch” (nieuświadomionego) kapitału społecznego, „Pomorski Thinkletter” 2022, nr 2(9), s. 108-110, https://www.kongresobywatelski.pl/wp-content/uploads/2022/08/pomorski_thinkletter-2-2022.pdf (dostęp: 21.01.2024).
Kucharczyk J., Łada-Konefał A., Jednym głosem. Polacy i Niemcy o rosyjskiej agresji na Ukrainę, „Barometr Polska – Niemcy - Wydanie specjalne”, 2022.
Łubina J., Oddziaływanie pandemii COVID-19 na finanse jednostek samorządu terytorialnego, „Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu”, 2021, nr 4 (9).
Malina A., Analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego województw Polski w latach 2005-2017, „Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy”, nr 61, DOI: 10.15584/nawg.2020.1.10.
Manyena S. B., The concept of resilience revisited, “Disasters”, 2006. 30(4), DOI: 10.1111/j.0361-3666.2006.00331.
Parysek J.J., Rozwój społeczno-gospodarczy oraz czynniki i uwarunkowania rozwoju, „Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania”, PAN, 2018, Tom 183.
Piasecki A., Samorząd terytorialny w kryzysach III RP. Zarys problematyki, “Krakowskie Studia Małopolskie”, 2023, nr 3 (39).
Pogarska O., Tucha O., Spivak I., Bondarenko O., How Ukrainian migrants affect the economies of European countries, „Vox EU”, 2023, https://cepr.org/voxeu/columns/how-ukrainian-migrants-affect-economies-european-countries (dostęp: 15.01.2024).
Poliński R., Rozwój regionalny: główne problemy teorii i praktyki, „Zeszyty Naukowe Towarzystwa Naukowego Prakseologii. Prakseologia i Zarządzanie”, 2020, 2.
Śleszyński P., Czy uchodźcy mogą być remedium na implozję demograficzną Polski?, „Pomorski Thinkletter“2022, nr 2.
Szafran J., Finansowanie transformacji klimatyczno-energetycznej z funduszy i programów Unii Europejskiej z perspektywy samorządu terytorialnego, “Optimum”, Economic Studies, 2023, nr 3 (113), DOI: 10.15290/oes.2023.03.113.08.
Szpyrka Ł., Sondaż we Francji. Europa wspiera Ukrainę, najmocniej Polska, 2022, https://wydarzenia.interia.pl/raport-ukraina-rosja/news-sondaz-we-francji-europa-wspiera-ukraine-najmocniej-polska,nId,5894790, (dostęp: 06.01.2024).
Szukalski P., Człowiek w środowisku zamieszkania. Samorząd terytorialny wobec zmian demograficznych, Materiały z III Kongresu Demograficznego. Część 8, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa, 2023.
Szymańska J., Exodus uchodźców z Ukrainy jako wyzwanie dla Unii Europejskiej, „Biuletyn Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych”, 2022, 42.
Vorozhko T., How displaced Ukrainians in Poland find work while benefiting its economy, Voice of America, 01.10.2022https://www.voanews.com/a/how-displaced-ukrainians-in-poland-find-work-while-benefiting-its-economy/6771810.html (dostęp: 21.01.2024).
Zalewski P., Działania administracji państwowej w Polsce wobec uchodźców z Ukrainy w pierwszych tygodniach wojny w Ukrainie 2022 roku Aspekty prawne i securitologiczne, „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” 2022, t. 34, s. 101–124, DOI: 10.31261/spus.13934.
ŹRÓDŁA
SOURCES
Strona Agencji Unii Europejskiej ds. Azylu (AUEA) https://european-union.europa.eu/institutions-law-budget/institutions-and-bodies/search-all-eu-institutions-and-bodies/european-union-agency-asylum-euaa_pl, 2023, (dostęp: 14.01.2024, 30.01.2024).
Strona Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców https://data2.unhcr.org/en/situations/ukraine (dostęp: 21.02.2023; 14.01.2024).
Strona Głównego Urzędu Statystycznego, https://svs.stat.gov.pl/9/89/531, (dostęp: 04.01.2024).
Strona internetowa Amnesty International Polska, Jesteśmy tutaj razem. Uczniowie i uczennice z Ukrainy w polskich szkołach,https://www.amnesty.org.pl/wp-content/uploads/2023/02/Jestesmy-tutaj-razem.-Uczniowie-i-uczennice-z-Ukrainy-w-polskich-szkolach-2.pdf Wyniki monitoringu Amnesty International Polska, https://www.amnesty.org.pl, data publikacji: 24 stycznia 2023, (dostęp: 05.04.2023).
Strona internetowa Gazety Newsweek, https://www.newsweek.pl /polska/spoleczenstwo/ukraina-pomoc-na-granicy-z-ukraina-pomoc-w-transporcie-jedzenie-dla-uchodzcow/ej544fw, „Wsiadają w samochody i jadą na granicę pomoc uchodźcom z Ukrainy” (dostęp: 14.01.2024).
Strona internetowa Gazety Rzeczpospolita, http://www.rp.pl/swiat/art39750851-wojna-rosji-z-ukraina, „Wojna Rosji z Ukrainą” (dostęp: 23.01.2024).
Strona internetowa Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, https://www.gov.pl/web/rodzina, „Ukraińcy na polskim rynku pracy: doświadczenia, wyzwania, perspektywy” (dostęp: 30.01.2024).
Strona internetowa Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie, https://rzeszow.uw.gov.pl/aktualnosci/punkty-recepcyjne-dzialaja, „Na podkarpaciu działają punkty recepcyjne” (dostęp: 25.02.2022).
Strona internetowa powiatu przemyskiego https://powiat.przemysl.pl/dzialania-powiatu-przemyskiego-na-rzecz-uchodzcow-z-ukrainy/, oprac.: Biuro Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności (dostęp: 17.01.2024).
Strona internetowa Statystyczne Vademecum Samorządowca https://svs.stat.gov.pl/9/89/544, https://svs.stat.gov.pl/9/79/339 (dostęp: 5.01.2024; 27.01.2024).
Strona internetowa Straży Granicznej, https://www.strazgraniczna.pl/pl/granica/statystyki-sg/2206,Statystyki-SG.html, „Statystyki SG 2023” Strona internetowa Straży Granicznej, https://www.strazgraniczna.pl/pl/granica/statystyki-sg/2206,Statystyki-SG.html, „Statystyki SG 2023” (dostęp: 14.01.2024, 30.01.2024).
Strona internetowa Urzędu do spraw cudzoziemców, https://www.gov.pl/web/udsc/informacja-o-dzialalnosci-udsc-2022, „Informacja o działalności”(dostęp:14.01.2024).
Strona Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie, M. Konopka, Marszałek apeluje o pomoc dla Ukrainy, https://www.podkarpackie.pl/index.php/wspolpraca-miedzynarodowa/aktualnosci/marszalek-apeluje-o-pomoc-dla-ukrainy, (dostęp: 17.01.2024).
Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, (Dz. U. 2022 poz. 583, t.j.).
Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym, (Dz. U. 2007 Nr 89 poz. 590, t.j.).
Opublikowane
2024-04-28
Numer
Dział
Artykuły recenzowane
Copyright (c) 2024 Marzena Piotrowska-Trybull, Małgorzata Orłowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
